عقاب یا آفتاب - اکتاویو پاز

عقاب یا آفتاب

نویسنده: اکتاویو پاز

مترجم: تینا حمیدی

انتشارات ویستار

چاپ اول 1376

.

اکتاویو پاز در سال 1914 در مکزیکو سیتی ی مکزیک متولد شد. پدر بزرگ او رمان نویس و روزنامه نگاربود و از پیشگامان جنبش مردمی ی مکزیک و هواخواه حرکت سرخپوستان. پدرش نیز وکیل دعاوی و از بانیان اصلاحات ارضی در مکزیک. اکتاویو پاز نوجوان در نهضت های دانش آموزی در دبیرستان شرکت کرد و در دانشگاه فعالیت های سیاسی اش شدت یافت. در 1931 نخستین مجله ی ادبی ی خود را با نام "براندال" منتشر کرد. سال 1933 اولین مجموعه شعرش به نام "ماه بر آمده در جنگل" منتشر شد. در سال 1937 رشته حقوق را در دانشگاه رها کرد و به منطقه یوکاتان در جنوب مکزیک رفت تا مدرسه ای به نام "پیشرو" به کمک دیگر همکارانش تاسیس کند. پس از سفر به اروپا و آشنایی با چند شاعر مطرح چون نرودا و برتون، به مکزیک باز می گردد و مجموعه اشعاری از خود به چاپ می رساند که "سنگ آفتاب مهمترین آن هاست. باز مدتی به عنوان سفیر هند از مکزیک خارج می شود و پس از کشتار دانشجویان معترض در میدان "ترس کالتوراس" توسط دولت مکزیک برای همیشه از کلیه سمت های سیاسی استفا می دهد. وی جوایز ارزنده ای را نصیب برده: جایزه بین المللی ی شعر در سال 1963، جایزه صلح ( فرانکفورت ) در سال 1984 و بالاخره جایزه نوبل ادبی در سال 1990. پاز در سال 1998 در زادگاهش جهان را ترک کرد.
عقاب یا آفتاب مجموعه ای از نثر است که در اوایل دهه پنجاه میلادی به چاپ رسید. تجربیات اولیه پاز در دنیای سوررئالیسم و تاثیرات بی نظیر او از اندیشه های آندره برتون کاملا واضح است. به گفته ی خود پاز کتاب عقاب یا آفتاب جایی ست که نظم و نثر به هم می رسند.
کتاب از سه فصل تشکیل شده: 1- آثار شاعر 2- شنزار روان 3- عقاب یا آفتاب؟ و مقدمه ای به نام عقاب یا آفتاب. بخش اول کتاب اختصاص به اندیشه های خود در غالبی نوین دارد. مجموعه کارهای روزانه، اندیشه هایش و در نهایت خلق اثر توسط شاعری چون او. بخش دوم داستان کوتاه هایی با مضمونی برابرند؛ تنهایی، رابطه، خودشناسی، جهان شناسی و همه در غالب اسطوره های کهن مکزیک. فصل سوم دنیای به تمامی نفی شده است. هزار تویی ست که خواننده را به داخل می کشد و تصاویر و کلمات گیجش می کنند. پیچیدگی بیان و گزین گویی های حیرت انگیز پاز در بخش سوم به اوج می رسد؛ سوررئالیسمی ناب با تصاویری انتزاعی.
این کتاب مدتهاست در بازار تهران یافت نمی شود. چندی پیش در کتابفروشی ی ویستار تعدادی را برای فروش دیدم.

خ کریمخان، نرسیده به میدان هفت تیر، نشر ویستار.