کتاب نوشت

Name:
Location: Tehran, Iran
ايميل email
RSS

2006/03/31

نفرین ابدی بر خواننده این برگ ها - مانوئل پوییگ



نفرین ابدی بر خواننده این برگ ها
نویسنده: مانوئل پوییگ
مترجم: احمد گلشیری
نشر آفرینگان ( وابسته به نشر ققنوس )
چاپ اول 1379
1700 تومان
.
مانوئل پوییگ متولد 1932 در یکی از شهرهای کوچک و فقیر نشین آرژانتین است. در رشته ی فلسفه درس خواند و رشته ی سینما را در سینه سیتای رم در کنار همدرسانش "دسیکا" در رشته ی کارگردانی و "زاواتینی" در رشته ی فیلمنامه نویسی گذراند. پوییگ به چهار زبان در کنار اسپانیایی که زبان اصلی ی اوست آشنایی ی کامل داشت و داستان های کوتاه و رمان هایی را به این زبان ها نوشته است.
منبع الهام اکثر آثار او همان شهر و محله فلاکت بار دوران کودکی اش بود. با آن که سال های سال از آن جا دور بود اما همیشه نگاهی نوستالژی و منتقد به زادگاهش داشت. فقر و فلاکت، نبود روابط درست انسانی در کنارعشق به سینما که خود نیز دچارش بود از مقولاتی ست که در اکثر آثار او می توان نشانه هایی از آن ها سراغ گرفت.
آدم های آثار او خیالبافند. خیالبافانی که از این کار تنها برای فرار از زندگی ی دردناک خوداستفاده می کنند. آدم هایی که از برقراری ی یک رابطه ی درست انسانی عاجزند و به آزار یکدیگر می پردازند.
پوییگ نویسنده ای ست به واقع پست مدرن و مورد ستایش منتقدان ادبی ی دوران خود. او تمامی ی انواع ادبی را کنارگذاشته و از روش هایی منحصر به فرد در روایت داستان هایش استفاده کرد، حتی ازشیوه های غیر ادبی ی فیلمنامه نویسی. موجودیت راوی در آثار او کاملا حذف می شود. آثار او روایت هایی ست چند صدایی و کثرت گرا. همه چیز نسبی ست و قطعیتی در کار نیست. تنها تخیل شخصیت هاست که آزادانه به هر کجا پرواز میکند.
پوییگ نویسنده نابغه ای بود که درعرصه ادبیات جهان جایگاه به خصوصی برای خود کسب کرد. البته در ایران کمتر شناخته شده است و در حد اطلاع من، این کار تنها اثر ترجمه شده ی او به فارسی ست.
مانوئل پوییگ به سال 1990 در سن 58 سالگی جهان ما را ترک کرد. دنیای ادبیات از مرگ زود هنگام او از رمان ها و داستان کوتاه های خوب و پیشرویی محروم ماند.
نفرین ابدی بر خواننده این برگ ها که در دهه 1980 به چاپ رسید رمانی ست تماما ساخته و پرداخته ی دیالوگ، با حضور تنها دو شخصیت. پیرمرد، که نویسنده ای ست افلیج، جوانی را به استخدام گرفته تا از او مراقبت کند و او را با صندلی ی چرخ دار در شهر بگرداند. "رامیرز"، پیرمرد افلیج، علاقه عجیبی به آزار و اذیت "لری"ی جوان دارد. ذهن او را می کاود و عقده های او را پیش چشمش می آورد. اعتماد به نفس او را نابود می کند و از این کار لذت بسیار می برد. دیالوگ های آن ها گاهی تا مرز خیال می رود و مخاطب در می ماند که پیرمرد، "لری" را خیال می کند یا او واقعیت دارد. هر چه هست "لری" را تا مرز جنون می رساند. "لری" بارها به "رامیرز" اعتراض می کند و حتی سعی در گرفتن انتقام از او می کند، اما گویی اصلا تاثیری در حال پیرمرد ندارد، تا این که ... .
کتاب نفرین ابدی بر خواننده این برگ ها کتاب غریبی ست، با پایانی غریب. داستانی متشکل از دیالوگ، بین دو شخصیت، که تمامی ی کنش ها و واکنش ها، شخصیت پردازی ها، محیط و آدم های اطراف این شخصیت ها از دل همین دیالوگ ها بیرون می آیند. نویسنده قصد و عجله ای برای رمز گشایی در داستان ندارد. و شاید رازی هم در میان نباشد. دو نفر در کنار هم به بلوغ فکری می رسند و هر یک از دیگری در خلال یک جنگ دیالوگی، چیزی نصیب می برد. دیالوگ هایی که بسیار ظریف و استادانه نوشته شده است.
چند خط آغازین دیالوگ های شروع داستان، نه تنها مخاطب را به فضای داستان پرتاب می کنند بلکه او را با شخصیت هایی کاملا پرداخت شده و غریب مواجه می کند.
"
- این جا کجاست؟
- میدون واشنگتنه، آقای رامیرز.
- می دونم میدونه، اما واشنگتن شو نمی دونستم، جدی می گم.
- واشنگتن اسم یه آدمه، اولین رئیس جمهور امریکا.
- آره، شنیده م، ممنون.
- ... .
- واشنگتن ... .
- فکرشو نکنین، مهم نیس، آقای رامیرز. فقط یه اسمه، همین و بس.
- این جا مال اون بابا بوده؟
- خیر. فقط اسمشو رو این جا گذاشته ن.
- اسم شو؟
- بله. چرا این جوری نگام می کنین؟
- گفتی اسم شو رو این جا گذاشته ن؟
- ببین، اسم من لری یه. اسم شما هم رامیرزه. و واشنگتن هم اسم این میدونه، گوش می دین؟ اسم این میدون واشنگتنه.
- اینو که گفتی. چیزی رو که می خوام بدونم اینه که وقتی می گیم واشنگتن چه احساسی باید داشته باشیم؟
- ... .
- گفتی که اسم اهمیتی نداره. پس، به نظر تو، چی مهمه؟
- ببینین، چیزی که برای من مهمه معلوم نیس برای شما هم مهم باشه. نظرها فرق می کنه ... متوجه هستین؟
- پس بگو ببینم چه چیزی مهمه؟
- من پول می گیرم صندلی چرخ دار شما رو راه ببرم، نه این که عقیده مو نسبت به زندگی براتون شرح بدم.
"
کتاب نفرین ابدی بر خواننده این برگ ها ترجمه ی دقیق و پاکیزه ای دارد، با چاپی خوب و رسم الخطی درست. احمد گلشیری نه تنها مترجم دقیق و خوبی ست که سلیقه ی با ارزشی هم دارد. کتاب بسیار مهم و با ارزش "پدرو پارامو" را نیز او به خواننده ی فارسی شناساند.
خواندن کتاب نفرین ابدی بر خواننده این برگ ها به تمامی توام با لذت است
.

2006/03/28

آئورا - کارلوس فوئنتس



آئورا
نویسنده: کارلوس فوئنتس
مترجم: عبدالله کوثری
چاپ دوم 1379
نشر تندر
800 تومان
.
کارلوس فوئنتس متولد 1928 در مکزیکو سیتی پایتخت مکزیک است. پدرش دیپلمات بود و این امر باعث شد که در سانتیاگوی شیلی، بوینوس آیرس آرژانتین و واشینگتن آمریکا تحصیل کند. در فاصله ی سال های 1950 تا 1952 عضو هیئت نمایندگی ی مکزیک در سازمان جهانی ی کار ( ژنو ) بود. در 1954 به سمت معاون بخش مطبوعاتی ی وزارت امور خارجه مکزیک ، و سال بعد به سمت مسئول انتشارات فرهنگی ی دانشگاه منصوب شد. به سال 1957 با سمت سرپرست بخش روابط فرهنگی، دوباره به وزارت امور خارجه بازگشت. نخستین رمانش، "روشن ترین منطقه" را در سال 1958 منتشر کرد و از آن زمان تا کنون، او که در اروپا زندگی می کند آثار متعددی آفریده که اکثرشان به فارسی ترجمه شده اند.
آثار مهم:
آئورا، ترانوسترا، پوست انداختن، مرگ آرتمیو کروز، آسوده خاطر، سال هایی با لائورادیاس، اینس، گرینگوی پیر، سر هیدرا و ...
نگاه فوئنتس حول انقلاب مکزیک و آرمان های آن است که همه بدل به سرابی شدند. تاریخ و اسطوره را در راه کند و کاو درون انسان ها به کار می بندد و شخصیت هایش را از زوایای مختلفی نظاره می کند.
آئورا نخستین رمانی ست که فوئنتس از راه اسطوره شناسی به شخصیت های داستانش نظاره می کند. داستانی کم حجم ولی بی اندازه پر مغز. رمانی سراسر رویا و مالیخولیا که شخصیت ها در هم استحاله می شوند و هر یک به کشف خود از منظر دیگری می پردازد. هر کدام نیمه دیگر آن یکی می شود و هم به دنیای درون خود می رود. تمامی ی داستان گویی حول یک شخصیت است. شخصیتی که نیمه های دیگر وجود خود را به نظاره نشسته.
مقاله چگونه آئورا را نوشتم که پیوستی ست بر انتهای داستان، شرح کند و کاو شخصیتها، موقعیتها و حوادثی ست در زندگی ی نویسنده آن ها. کارلوس فوئنتس، دست به کشف قاره ای درون خود و داستانش می زند. چیزهایی که دیده ، کارهایی که کرده، کسانی را که با آن ها به گفت و گو نشسته و هر چیز دیگری را که باعث خلق شخصیتی یا حادثه ای در داستان شده برای خود و مخاطب توضیح می دهد. این مقاله گرچه جدای از داستان است ولی اهمیت و لذت خواندنش چیزی کم از خود داستان ندارد. در میزان اهمیت این مقاله همین بس که می توان رمان آئورا را دارای دو بخش دانست: 1- آئورا 2- آئورا را چگونه نوشتم. بخش اول سفری ست به اساطیر و افسانه ها، دیدار رویا ها و توهمات، و شراکت در کابوس شخصیت های داستان به گونه ای که همپای آن ها به کشف آن ها و خود می رسیم. و در بخش دوم با نویسنده پا به دنیای واقعی می گذاریم و شکل گیری ی هر کدام از شخصیت ها را از خلال حوادث زندگی فوئنتس به نظاره می نشینیم. و تازه این جاست که مفهوم آئورا بر ما آشکار می شود.
خواندن آئورا تجربه ی فوق العاده ای ست.

2006/03/23

سال نامه شرق 1384


سال نامه شرق ( ویژه تحولات سال 1384 )
برخاستن راست از دنده چپ
.
با مقالاتی از:
مسعود بهنود، علی اکبر ولایتی، ابراهیم یزدی، عمادالدین باقی، احمد بورقانی، ناصر فکوهی، محمد قوچانی، موسی غنی نژاد، سعید لیلاز، الهه کولایی، حمیدرضا جلایی پور، سید مصطفی تاج زاده، مصطفی معین، سعید حجاریان، علیرضا رجایی، هادی خانیکی، حبیب الله پیمان، تقی رحمانی، احمد زید آبادی، رضا علیجانی، سوسن شریعتی، احمد پورنجاتی، محمود دولت آبادی و ... ابراهیم گلستان و نویسندگان شرق
درباره:
محمود احمدی نژاد، هاشمی رفسنجانی، محمد تقی مصباح یزدی، عبدالکریم سروش، محمدرضا شجریان، محمدرضا لطفی، مهران مدیری، مرتضی ممیز، محمد باقر قالیباف، جعفر پناهی، ابراهیم گلستان، علی پروین، پل ریکور، ژان پل سارتر، اگنس هلر، سوئین برن، دیوید اتنبورو، آریل شارون، ... ، انتخابات ریاست جمهوری نهم، حقوق بشر در ایران و جهان، اقتصاد، رسانه و مطبوعات، سیاست خارجی، دمکراسی، احزاب، پرونده هسته ای ایران، حماس، افغانستان و عراق، آنفلوآنزای مرغی، سینما وتئاتر، ادبیات و هنر، علم، ورزش، عکس، کاریکاتور، ...
.
قصد معرفی ی نشریه را، در نوشتن دراین وبلاگ نداشتم. اما لذت مطالعه این سال نامه باعث شد تا قصد اولیه را فراموش، و در کنار کتاب ها، این سال نامه را نیز معرفی کنم.
با مطالعه سال نامه شرق ( و البته ویژه نامه نوروزی اعتماد ملی )، یاد روزهایی افتادم از اواخرسال 76 تا اوایل سال 79 که مطالب رادیوهای شبانه و پچ پچه های شایعه های مردم جای خود را به نشریه ها داده بودند. روزنامه ها و هفته نامه ها و ماهنامه های خواندنی آنقدر زیاد بود که پول کافی جهت خرید همه شان را به زحمت به دست می آوردیم. با ذوق و شوق روزی 10 تا 12 روزنامه می خریدم از ترس آن که مبادا مطلبی چاپ شود و من نخوانده باشم. از چپی و راستی، تا جوابیه ها را از دست ندهم. پنج شنبه ها در انتظار "عصر ما"ی آرمین و شنبه ها در صف خریدن "راه نو"ی گنجی و هر ماه در انتظار ماهنامه های سیاسی ای مانند پیام امروز. چقدر مطالب روز بود که باید خوانده می شد. یادشان گرامی.
سال نامه شرق به قدری مطالب خواندنی دارد که فرصت مطالعه کتابی را به من نداده. آنان که موفق به تهیه این سال نامه نشدند می توانند روی قول سردبیر شرق حساب کنند و تا نمایشگاه کتاب و مطبوعات صبر کنند.
اسامی ی نویسندگان و موضوعات مورد بحثی که به آن ها اشاره کرده ام آن قدر جذاب هستند که مطلب زیادی برای نوشتن باقی نمی ماند. تنها چند نکته.
تحولات یکساله جهان به قلم بهنود درباره مسلمانان یادداشت سردبیر در باب آرایش نیروهای سیاسی و چگونگی ی سر در آوردن راستی ها در انتخابات، زندگی نامه محمد تقی مصباح یزدی، گزارش تحلیلی ی نقض حقوق بشر در ایران و جهان از جمله؛ ابوغریب، گوانتامانو، اعتصاب کارکنان شرکت واحد و ضرب و شتم دراویش گنابادی، به قلم باقی، پیش بینی ی اقتصاد ایران در سال 1385، مقایسه ی 10 مورد تفاوت در دیپلماسی بین اصلاح طلبان و محافظه کاران، تحلیل انتخابات نهم ریاست جمهوری و شکست اصلاح طلبان، تحلیل روابط ایران و روسیه در رابطه با کشورهای تازه استقلال یافته ی همسایه ی آنانان نوشته متخصص این امر الهه کولایی، جست و جوی عامل اصلی ی اعتیاد در جامعه ی ایران، تحلیل توصیه های روشنفکران در رابطه با انتخابات ریاست جمهوری ی نهم، ریشه های مخالفت مجلس با دولت احمدی نژاد، نگاهی به نوع روابط ایران با کشورهای خاورمیانه، اروپا، آمریکا و شرق جهان، روایت فیلترینگ اینترنت در ایران، نگاهی اجمالی به سوانح هوایی، آموزش و پرورش، شهرداری تهران، آلودگی ی هوای تهران، بحث فساد اقتصادی در سالی که گذشت، قسمتی از نامه به سیمین دانشور به قلم ابراهیم گلستان، سیاست خارجی دولت احمدی نژاد در چندین مقاله تحلیلی، بودجه 1385 در بوته نقد، نگاهی به تحولات خارجی در یک سال گذشته، نگاهی به سینما و تئاتر و ادبیات و هنر در سال 1384، مباحثی درباره روشنفکران ایرانی و تحلیلی از اندیشه های مصباح یزدی و سروش، نگاهی به نظرات فیلسوفان خارجی، معرفی ی برخی از کتاب های شاخص سال 1384، از مطالب خواندنی ی سال نامه شرق ( ویژه تحولات سال 1384 ) است.
امیدوارم این سال نامه را تهیه کرده باشید. وگر نه، امید وارم قوچانی روی قول خود که در آخرین شماره شرق در سال 84 داده بود، بایستد و تجدید چاپ سال نامه را در نمایشگاه کتاب و مطبوعات عرضه کند.

2006/03/16

گذران روز - ادبيات امروز آلمان


گذران روز
نویسندگان: یودیت هرمان، اینگو شولتسه، زیبیله برگ، یولیا فرانک
مترجم: محمود حسینی زاد
نشر ماهی
چاپ اول زمستان 1384
2000 تومان

.
مجموعه 15 داستان از نویسندگان امروز آلمان، که برخی از آنها در ایران کاملا ناشناخته اند. نویسندگانی خوب و تاثیر گذار، که مانند هموطنان شناخته شده ی خود در ایران ( کافکا، هسه، برشت، گراس، بل، مان و دیگران ) شیوه ای نوین در ادبیات آلمان خلق کرده اند.
چهار نویسنده ای که داستان هایشان در این کتاب ترجمه شده هیچ کدام بیش از 35 سال سن ندارند. اما در دنیای ادبیات امروز جهان چهره هایی کاملا شناخته شده اند. شولتسه وهرمان که جوایز ادبی ی بسیاری را از آن خود کرده اند به همراه برگ و فرانک از نویسندگان پر مخاطب ادبیات آلمان هستند.
آشنایی خوانندگان ایرانی با ادبیات روز آلمانی زبان رشته ای گسسته شده است. که با خواندن این کتاب می توان به خوبی به آن پی برد. چه مقدار نویسنده توانا که ما از وجود آنان بی اطلاعیم.
هرمان بیشتر به عشق می پردازد و فردیت آدم ها و هراسشان در ایجاد رابطه. ناتوانی در بر قراری ی رابطه از بزرگترین دغدغه های هرمان است که آن را با لحنی ابداعی پرداخت می کند. به همین دلیل است که منتقدان، او را (صدایی تازه در ادبیات آلمان ) می نامند.
شولتسه متاثر از نویسندگانی چون کارور و همینگوی است. رئالیستی توام با ایجاز و رمز و راز. در داستان های اولش آن جا که درباره وحدت آلمان دوپاره می نویسد، کاملا بدون احساسات اغراق آمیز است. به گونه ای که آثار او را سندی موثر از جمهوری دمکراتیک آلمان می دانند.
فرانک درباره تنهایی و پناه بردن به سکس و رابطه های جنسی ی بی حد و مرز و بی در و پیکر می نویسد. او در 8 سالگی 9 ماهی را در اردوگاهی گذرانده که صحنه ی رویداد رمان آخر او شده است.
برگ ژورنالیست است و قصه آدمهای او بیشتر حول محور روابط عاشقانه است. آدم هایی در پی خوشبختی، دوست یا همدم. جهان داستانی ی او کاملا غم انگیز است.

2006/03/08

سفید برفی - دونالد بارتلمی


سفید برفی
نویسنده: دونالد بارتلمی
مترجم: نیما ملک محمدی
چاپ اول 1384
نشر مروارید
2300 تومان

.
دونالد بارتلمی در 7 آوریل 1931 در فیلادلفیا واقع در آمریکا متولد شد و در هوستون، مرکز ایالت تگزاس بزرگ شد. پدر او معماری صاحب سبک در کنا بزرگان معماری جهان بود.
دونالد بارتلمی در سال 1962 به خاطر سردبیری ی دو شماره از مجله هنری، ادبی ی هارولد روزنبرگ به نیویورک رفت و در آنجا ماندگار شد. او جوایز ادبی ی متعددی گرفته است که از آن جمله، بورس گوگتهایم و جایزه ی ملی ی کتاب را می توان نام برد.
بارتلمی در ادبیات معاصر آمریکا نویسنده ای تاثیرگذار و صاحب سبک به شمار می رود. احاطه بی چون و چرای او به ابزار زبان و به هجو کشیدن سیاست و تبلیغات، که آنها را باعث فساد زبان می داند، از ویژگی های اصلی ی نوشته های اوست.
بارتلمی مخالفین بسیاری دارد. عده ای او را زبان بازی می دانند که از محتوا بی خبر است، عده ای به نکته های غیراخلاقی ی آثارش هجوم می برند و عده ی دیگر طرفداران او را جوانان مو بلند و جین پوش می دانند.
دنیا ی داستانی ی بارتلمی منحصر به خود اوست. وقایعی عجیب و غیر قابل باور را چنان پرداخت می کند که گویی امری عادی ست. مثلا در داستان کوتاه "بچه"، پدری تصمیم به تنبیه بچه ی چند ماهه اش گرفته، و او را روزها دراتاق حبس میکند. خیالبافی ی بارتلمی از حقیقت هم پیشی گرفته.
رمان پسامدرن "سفید برفی (1967)" برگرفته شده از افسانه ی برادران گریم و فیلم انیمیشن سفید برفی، ساخته والت دیزنی ست، به سبکی کاملا غیر متعارف.
رمان "سفید برفی" نه تنها درموضوع و پرداخت، که درساختار و نام فصل ها نیز منحصر به فرد است. هر بخش نامی طولانی و توضیحی دارد، مانند : (( روان شناسی سفید برفی: در زمینه ترس، او از این ها می ترسد آینه - سیب - شانه آغشته به زهر )) وتازه بعد از پایان بخش اول کتاب، نوبت پرسشنامه ی نویسنده است با سئوالاتی از این دست که چه احساسی تا این جای داستان دارید؟ و یا چه انتظاری از کار یک هنرمند و ادامه این داستان؟
سفید برفی رمان شلوغی ست اما نظم داستان لحظه ای رها نمی شود. شخصیت ها در عین آنکه تازه اند و غریب، کاملا آشنا به نظر می رسند و واقع نمایانه پرداخت شده اند. یک نوع واقع نمایی ی بارتلمی وار.

2006/03/05

داستان های کوتاه کافکا - فرانتس کافکا


داستان های کوتاه کافکا
نویسنده: فرانتس کافکا
مترجم: علی اصغر حداد
چاپ اول زمستان 1384
نشر ماهی
8200 تومان

.
فرانتس کافکا متولد سوم ژوئیه 1883 در پراگ است. از سال 1901 تا سال 1906 نخست در زمانی کوتاه در رشته ی ادبیات آلمانی، و سپس در رشته ی حقوق تحصیل کرد و موفق به اخذ درجه دکترا در رشته ی حقوق گردید.
از سال 1907 تا زمان بازنشستگی (1922)، کارمند شرکت بیمه ی سوانح کارگری بود. در اواخر سال1917 نخستین علائم ابتلا به بیماری ی سل در او ظاهر شد و سر انجام در سوم ژوئن سال1924 در سن چهل و یک سالگی بر اثر همین بیماری به کام مرگ فرو رفت.
بنا بر وصیت کافکا، دوست او ماکس برود می بایست تمام نوشته های چاپ نشده اش را می سوزاند. ولی برود از این کار سر باز زد و آنها را به چاپ رساند. به این ترتیب ادبیات جهان وارد مسیر تازه ای شد.
از فرانتس کافکا چه می توان گفت، که هر چه بگویی از اهمیت آن باز هم کم گفته ای. دنیای منحصر به فرد او نوشته های نویسندگان زیادی را به سوی جهانی سراسر بهت و حیرت سوق داده.
دنیای نوشته های کافکا از منطقی خاص پیروی میکند. منطقی که با دنیای واقعی تنها در مفهوم یکی ست. دنیایی که در آن مردی بدون آنکه دلیلش را بداند، طی ی حکمی اعدام می شود و دیگری صبح که از خواب بیدار می شود به حشره عظیمی تبدیل شده است. جایی موجود ترسناکی بر بالای کنیسه ای ظاهر می شود، بی آنکه کسی اعتراض کند و جایی دیگر، سواری از اعصار تاریخ شمشیرش را بر پشت مردی از حالای زمان جا می گذارد، بدون آنکه خونی ریخته شود . به راستی کم است تعداد نویسنده گانی که چون کافکا بر ادبیات و نوشتن تاثیری تا بدین حد گذاشته اند. نویسنده ای که خاص دنیای مدرن است و ذهنیت انسان رها شده عصر مدرن را اینچنین ملموس به کلمه تبدیل کرده. دلهره، اضطراب، وحشت، وامانده گی و ترس از ناشناخته ها در تمامی ی نوشته های او به چشم می خورد. حتی در نامه هایی که برای معشوقه هایش فرستاده و یا در رمان آمریکا، که به مراتب واقع نما ترین داستان اوست.
نکته ای که بیش از همه چیزها برای من از کافکا جلب توجه می کند، نا تمام ماندن همه رمان های او، یعنی سه رمان آمریکا، محاکمه و قصر است. رمان هایی که گویی باید نیمه تمام می ماندند. پایان شناخت سرزمین رویایی ی آمریکا، چگونگی ی کنار آمدن مردی با محاکمه ی خود در حالی که علتلش را نمی داند، و کشف مردی از قصری مرموز که تا به حال کسی قدم در آن نگذاشته، چیزهایی ست که گویی باید در ذهن مخاطب جریان پیدا کنند. کاری که در رمان های پست مدرن به وفور انجام می شود. و باز نا تمام ماندن آنها، شاید این نکته را به ادبیات قرن بیستم گوشزد کرد که دوران رمان های توصیفی و تفصیلی به پایان رسیده است.
می توان گفت تقریبا تمامی ی آثار کافکا به زبان فارسی ترجمه شده. از یادداشتهای روزانه اش، نامه هایش، داستان ها، رمان ها، و هر چه بر صفحه کاغذ نوشته است. اما کتاب داستان های کوتاه کافکا (نشر ماهی) به ما نشان داد، تر جمه هایی که از کافکا در بازار کتاب ایران موجود است، نه تنها کامل نیست بلکه پر ایراد نیز هست. علی اصغر حداد، این کهنه کار در زمینه ترجمه ادبیات آلمانی زبان، به سراغ کافکا رفته تا ما از خواندن داستان های کافکا از برگردان آلمانی با ترجمه پاکیزه و درست او لذت تام ببریم. امید آن که باقی ی کارهای کافکا را نیز به فارسی برگرداند تا مشکل ترجمه های یکی از شاخص ترین نویسنده گان قرن بیستم در زبان فارسی بر طرف شود.
این کتاب با شش کتاب مرجع کافکا مطابقت داده شده و در پنج بخش تنظیم شده است 1- آثاری که در زمان حیات کافکا منتشر شده 2- آثاری که کافکا به طور پراکنده در مجلات ادبی منتشر کرد 3- آثاری که پس از مرگ کافکا منتشر شدند 4- تمثیل ها و پارادوکس ها 5- پیوست ها. به علاوه سال شمار زندگی و عکس های او به همراه نقدی بر کافکا از گونتر آندرس.
کتاب داستان های کوتاه کافکا (نشر ماهی) کتابی ست که نه تنها دوستداران و محققان کار کافکا، که تمامی ی علاقه مندان به مطالعه ادبیات دیر یا زود آن را در کتابخانه شان قرار می دهند.
.
( گذاشتن داستانی از این مجموعه خالی از لطف نيست. )
.
پل - فرانتس کافکا - علی اصغر حداد - صفحه 411
پلی بودم سخت و سرد، گسترده به روی یک پرتگاه. این سو پاها و آن سو دست هایم را در زمین فرو برده بودم، چنگ در گل ترد انداخته بودم که پا بر جا بمانم. دامن بالاپوشم در دو سو به دست باد پیچ وتاب می خورد. در اعماق پرتگاه، آب سرد جویبار قزل آلا خروشان می گذشت. هیچ مسافری به آن ارتفاعات صعب العبور راه گم نمی کرد. هنوز چنین پلی در نقشه ثبت نشده بود. بدین سان، گسترده بر پرتگاه، انتظار می کشیدم، به ناچار می بایست انتظار می کشیدم. هیچ پلی نمی تواند بی آن که فرو ریزد به پل بودن خود پایان دهد.
یک بار حدود شامگاه - نخستین شامگاه بود یا هزارمین، نمی دانم -، اندیشه هایم پیوسته در هم و آشفته بود و دایره وار در گردش. حدود شامگاهی در تابستان، جویبار تیره تر از همیشه جاری بود. ناگهان صدای گام های مردی را شنیدم! به سوی من، به سوی من. - ای پل، اندام خود را خوب بگستران، کمر راست کن، ای الوار بی حفاظ، کسی را که به دست تو سپرده شده حفظ کن. بی آن که خود دریابد، ضعف و دودلی را از گام هایش دور کن، واگر تعادل از دست داد، پا پیش بگذار و همچون خدای کوهستان او را به ساحل پرت کن.
مرد از راه رسید، با نوک آهنی عصای خود به تنم سیخ زد؛ سپس با آن بالاپوشم را جمع کرد و به روی من انداخت. نوک عصا را به میان موهای پر پشتم فرو برد و در حالی که احتمالا به این سو و آن سو چشم می گرداند، آن را مدتی میان موهایم نگه داشت. اما بعد - در خیال خود می دیدم که از کوه و دره گذشته است که - ناگهان با هر دو پا به روی تنم جست زد. از دردی جانکاه وحشت زده به خود آمدم، بی خبر از همه جا. این چه کسی بود؟ یک کودک؟ یک رویا؟ یک راهزن؟ کسی که خیال خودکشی داشت؟ یک وسوسه گر؟ یک ویرانگر؟ سپس سر گرداندم که او را ببینم. - پل سر می گرداند! اما هنوز به درستی سر نگردانده بودم که فرو ریختنم آغاز شد، فرو ریختم، به یک آن از هم گسستم و قلوه سنگ های تیزی که همیشه آرام و بی آزار از درون آب جاری چشم به من می دوختند، تنم را پاره کردند.

2006/03/04

کبوتر - پاتریک زوسکیند


کبوتر
نویسنده: پاتریک زوسکیند
مترجم: ندا درفش کاویانی
چاپ اول 1384
نشر آهنگ دیگر
1200تومان
.
پاتریک زوسکیند فیلمنامه نویس و داستان نویس، در 26 مارس 1949 در شهر آمباخ آلمان به دنیا آمد.
مشهورترین اثرش - عطر- تاکنون به بیش از 20 زبان دنیا ترجمه شده و در دهه 1980 پرفروش ترین کتاب آلمان بود. زوسکیند داستان کبوتر را در1987 نوشت.
شخصیت داستان جاناتان نوئل، پیرمردی منزوی ست با بیش از 50 سال سن که کاری به کار وقایع اطراف خود ندارد و همه چیز را برای خرده آسایشی که برای خود ساخته می خواهد.
نوئل نماد زندگی ی ماشینی و مصرف گراست. نماد آدمی ست بی هدف که همه چیز را در آسایش اتاقش مب بیند. دنیا را دید تنگ نظرانه خود می بیند و حاضر به دیدن و کشف هیچ چیز تازه ای نیست. آدمی ست که به خاطر ضربه ای در زندگی به کنج عزلت رفته و مانند ساعت زنندگی میکند و هدف دیگری در زندگی ندارد مگرجایی که راحت بخوابد. کار جاناتان نوئل سی سال بدون تغییر: هر روز بر پله مرمرین جلوی در اصلی ی بانک، صبح از ساعت 9 الی 13 و عصر ازساعت 14:30 الی 19:30 بر جای خود میخ کوب بایستاد، درست مثل ابوالهول( زیرا در یکی از کتاب هایش مطالبی در مورد ابوالهول خوانده است ).
اوج تفکر نوئل درباره کار روزانه اش از این قرار است که تا زمان باز نشستگی 75 هزار ساعت را روی این سه پله مرمرین می ایستد و تا به حال 55 هزار ساعت را سپری کرده است. پس مطمئنا در تمامی ی پاریس (حتی در فرانسه) بی شک او تنها کسی ست که در یک محل به مدت بسیار طولانی ایستاده است. نه عطر پشت گردن مادام توپل، نه مهربانی ی پیشخدمت مادام روکار، و نه خدمت سربازی در هندو کش نتوانسته در روحیه این مرد تغییری ایجاد کند تا اینکه به نقل از اولین جمله شروع داستان:
(( کبوتر که سر راهش قرار گرفت، یک باره زندگی اش تغییر یافت. ))

کمدیهای کیهانی - ایتالو کالوینو



کمدیهای کیهانی
نویسنده: ایتالو کالوینو
مترجم: موگه رازانی
چاپ اول 1380
نشر کتاب نادر
1400 تومان

.
ایتالو کالوینو متولد 15 اکتبر 1923 در روستایی به نام سانتیاگو دی لاس وگاس در حوالی ی هاوانا واقع در کوبا به دنیا آمد و در ماه اکتبر 1985 در ایتالیا به سن شصت و دو سالگی ودر شب پیش از سفرش به آمریکا برای ایراد یک رشته سخنرانی در زمینه ادبیات در دانشگاه هاروارد از دنیا رفت. یادداشت هایی که از این سخنرانی به جا مانده یک سال پس از مرگش با عنوان" یادداشتهایی برای هزاره بعدی" منتشر شد.
کالوینو از همان کودکی به همراه پدر و مادر گیاه شناسش به ایتالیا رفت. در جوانی نخست در جنگ جهانی دوم و بعد در نهضت مقاومت ایتالیا علیه فاشیسم جنگید و نخستین آثارش را با الهام از خاطرات همین دوره با شیوه نئورئالیستی نوشت. در اواخر دهه 1960 به پاریس رفت و در اولیپو (کارگاه ادبیات بالقوه) پذیرفته شد، و داستان هایی تحت تاثیر تفکر این گروه به چاپ رساند. کالوینو نویسنده ایست که در سبک های گوناگونی داستان پردازی کرده و کتابهایی هم در زمینه نقد ادبی نگاشته. اما یک چیز در نوشته های او ثابت است: نوشته های او کاملا کالوینویی ست.
ایتالو کالوینو نویسنده ایست مبدع و نوآور. خلاقیت او در قصه نویسی، از موضوع داستان تا طرح و چگونگی ی پرداخت آن اعجاب آور است. رولان بارت او را با بورخس به دو خط موازی تشبیه کرده و از او به عنوان نویسنده ای پست مدرن نام می برد. کالوینو نویسنده ایست که که جایی چنان روشن همه چیز را (از جنگ و خونریزی تا مراسم تشریفات پادشاهی و عشق و عاشقی را) به طنز می گیرد و جایی دیگر جهانی خلق می کند سراسر راز و ابهام، شهر هایی که مارکوپولو وار در می نوردیم و هر کام را چون صندوقی می بینیم در افسانه های هزار و یک شب که پر از جواهراتی ست که نویسنده برایمان ارمغان آورده. شروع داستان "اگر شبی از شبهای زمستان مسافری" گویای احاطه او بر شیوه داستان گویی مدرن است. البته شیوه ای که مخصوص خود اوست: (تو داری شروع به خواندن داستان جدید ایتالو کالوینو، اگر شبی از شبهای زمستان مسافری می کنی. آرام بگیر، حواست را جمع کن).
کمدیهای کیهانی از عجیب وغریب ترین و مثال زدنی ترین کتاب های کالوینو است. اوج خلاقیت و پرواز فکر او خواننده را به هیجان و حیرت می رساند. تخیل بی پروای کالوینو در جمع مباحث علمی و جذابیت داستان نویسی، راه ها و شیوه های کاملا تازه ای پیش چشم هنرمندان قرار داده. آنجا که بحثی علمی را در شرح کهکشانها و ساخته شدن ماده جدید بیان می کند ، و بعد داستان را زبان شخصیت داستان می شنویم که با دوستش روی منحنی ی فضا با اتم تیله بازی می کنند.
و یا داستانی که بعد از چند خطی در باب فاصله کهکشانها با این جملات شروع می شود: (یک شب مثل همیشه با تلسکوپ به آسمان نگاه می کردم، متوجه شدم که از کهکشانی به فاصله صد میلیون سال نوری، یک تکه مقوا سر بر آورد. روی آن نوشته شده بود: < دیدمت> ).
هر داستان با چند خطی درتوضیح یک بحث علمی آغاز و با داستانی درباره آن بحث علمی ، اما کاملا ذهنی و انتزاعی به پایان میرسد. نگاه انسانی کالوینو در خلق داستان ها ستایش برانگیز است. به قول موگه رازانی مترجم همین کتاب: (کمدیهای کیهانی اثری ست که در داستان های آن، اینشتین، یاکوبسن، هگل، و سیبرنتیک به دیدار هم میآیند. جایی که تخیل نیرومند، طنز پاک و توجه به واقعیت و تاریخدر هم آمیخته است. این کتاب را با آثار تخیلی مارکز و بورخس مقایسه کرده اند. اما کمدیهای کیهانی منحصر به فرد است. مطلقا ظریف، مطلقا دلنشین، و مطلقا مدرن.)
خواندن این کتاب را حتی به تعویق نیاندازید.
گزیده کتابشناسی:
"کتابهای به رنگ آبی، کتابهایي ست که به زبان فارسی ترجمه شده است."
جاده لانه های عنکبوت ( 1947) - کلاغ آخر داستان می آید ( 1959) - ویکنت دو نیم شده (1952 ) - بارون درخت نشین (1957 ) - شوالیه ناموجود (1959 ) - گرد آوری افسانه ها (1956) - بورس بازی ی ساختمان (1965) - کمدیهای کیهانی (1965) - ت نقطه دار(1967) - افسانه قصر سرنوشت های متقاطع (1969) - شهرهای نامرئی (1972) - پالومار(1983) - اگر شبی از شبهای زمستان مسافری (1983) - یادداشتهایی برای هزاره بعدی (1986).

2006/03/01

نقطه ضعف - آنتونیس ساماراکیس



نقطه ضعف
نویسنده: آنتونیس ساماراکیس
ترجمه: پرویز کلانتری
چاپ اول (ویراست دوم) پاییز 1380
نشر آگه
1200 تومان
.
ساماراکیس متولد 16 اوت 1919 درآتن، یونان. در دوران اشغال یونان به نازی ها به جبهه ملی پیوست. در ماه ژوئن 1944 توسط نازی ها دستگیر و به مرگ محکوم شد، ولی موفق به فرار از زندان شد و تا اکتبر 1944، یعنی آزادی یونان مخفیانه زندگی کرد.
برنده جایزه (12 نفر) مشهور ترین جایزه ی ادبی یونان در 1966 و جایزه بزرگ ادبیات جنایی - پلیسی 1970 در فرانسه به خاطر رمان " نقطه ضعف" . در سال 1982 به خاطر مجموعه آثارش جایزه ادبی ی اروپالیا ( رقابت در عرصه ادبیات اروپایی ) را دریافت کرد.
نقطه ضعف از آن دسته رمانهای با ارزشی ست که با خواندن 2 یا 3 صفحه اش ديگر نمي شود کتاب را زمین گذاشت. روايت داستاني‌اش سراسر تعلیق و کنجکاوی ست. ساماراكيس شخصيت‌ها، كنش‌ها، ايجاد رابطه و پيشبرد داستان را بسيار خوب انجام مي‌دهد. گر چه به شخصه با پایان داستان میانه خوبی ندارم و آن را یکباره می دانم. اما پایانی دیگر به گونه ای که تعلیق داستان لطمه ای نخورد در ذهن سراغ ندارم. ساماراکیس به گونه ای داستان را پیش می برد که گویی پازلی ست که تا تمام قطعات آن را نچینی از شکل ومحتوایش سر در نمی آوری.
متاسفانه این کتاب در ایران با استقبال کمی مواجه شده. از بین دوستان دور و نزدیکم تعداد بسیار کمی را سراغ دارم که نقطه ضعف را خوانده باشند. کتابی‌ست منزوی، در گوشه قفسه کتابفروشی ها که اگر خوانده باشی اش باهر بار ديدنش ذوق‌زده خواهي شد. پیشنهاد می کنم حتما این کتاب را بخوانید تا تجربه ای جادویی با هنر رمان از سر بگذرانید.
دیدگاه برخی نویسندگان درباره رمان "نقطه ضعف" :
لوئیس بونوئل: از این رمان خیلی خوشم آمد. ساختار آن در عین حال که داستانی ست سینمایی هم هست
گراهام گرین: یک شاهکار واقعی!
ایگناتسیو سیلونه: شاهکاری به تمام معنی در نوع خود!
ژرژ سیمون: اثری عالی! این رمان با عمق پیامش مرا مسحور خود کرده است، در همان حال که با تکنیک زیرکانه و استادانه اش به هیجانم کشانده است.
آندره مالرو: شورانگیز ترین علاقه ام را نثار این رمان می کنم.
آرتور میلر: اثری تکان دهنده!
آرتور کستلر: رمانی با هنری استثنایی.

فره ایزدی - ابوالعلاء سود آور


فره ایزدی درآیین پادشاهی ایران باستان
نویسنده: ابوالعلاء سود آور
چاپ اول 1384
نشر نی
2000 تومان

.
ابوالعلاء سود آور محقق برجسته ایرانی باز هم برای حل یک مشکل تاریخی نه به نوشته ها و مدارک کتبی که به مطالعه تصاویر روی آورده. پیش از این روش او را در" کتاب هنر دربارهای ایرانی" دیده ایم.
دیده ایم چگونه تصاویر را راز گشایی کرده و به هم مرتبط می کند تا واقعیتی پنهان را از دل تاریخ بیرون آورد. خود او می گوید: "در فرهنگی که نوشته کمیاب است و چون یافت شود، گنگ است و نارسا، مدرک عینی، همچون مدرک کتبی سودمند است و قابل استفاده برای تعبیر وقایع گذشته و شناخت باور های پیشینیان."
کتاب فره ایزدی در 4 بخش نوشته شده: 1- نمادهای فر 2- تعبیری از نقوش 3- نمادهای قدرت در امپراطوری 4- جنبه های دو گانگی فر. با 120 تصویر از نقوش و تصاویر تاریخی که هر یک با دقت و جزئیات در راه حل بحث مورد نظر کتاب بررسی می شود.
سود آور در پیش گفتار کتاب آورده: "فره ایزدی، یکی از ارکان مهم پادشاهی است و لازمه قدرت و فرمانروایی. نمایانگر تایید الهی ست و موید مشروعیت حکومت. در ادب فارسی، به کرات از فر پادشاهان سخن رفته و در بررسی های تاریخ، به دفعات موضوع آن مطرح شده است. با وجود این، جای تعجب دارد که تا کنون چندان توجهی به نمادهای فر نشده است و علا یم گوناگون آن مورد مطالعه قرار نگرفته اند."
سود آور درباره چگونگی تفویض حکومت از جانب پروردگار به حاکم در اندیشه های ایرانی نکات جالبی را بیان میکند. نکاتی که امروز هم کاربرد اساسی دارند. اگر می خواهید درباره دستار یا هر گونه پارچه مقدسی که بر شانه یا روی سر می گذارند و یا نقطه های دور تا دور سکه ها بیشتر بدانید حتما این کتاب ارزشمند را مطالعه کنید.